Tường trình 2 năm hoạt động của Hội Nhà Báo Độc Lập Việt Nam

Trong hai năm qua, trang website Việt Nam Thời Báo của IJAVN đã thu hút được ngày càng nhiều độc giả, hoàn thành tốt vai trò một cơ quan truyền thông phản biện xã hội tại Việt Nam. Những gì mà IJAVN thực hiện được trong 2 năm qua – cho dù vẫn bị chính quyền CSVN liên tục làm khó dễ – rất đáng trân trọng.

Xin gởi đến quý độc giả nguyên văn bản tường trình IJAVN.

+++

Hội Nhà báo độc lập Việt Nam (IJAVN) ra đời vào ngày 4/7/2014. IJAVN là một tổ chức dân sự độc lập nằm trong khối Xã hội dân sự Việt Nam, lấy tinh thần tự do báo chí làm chủ đạo.

IJAVN có 4 chi hội chính là chi hội miền Nam, chi hội miền Bắc, chi hội miền Trung và chi hội Hải ngoại.

Tại thời điểm thành lập, IJAVN có 42 thành viên, bao gồm phần lớn thành viên trong nước và một số thành viên ở hải ngoại (chủ yếu ở Mỹ và Tây Âu). Sau hai năm hoạt động, số thành viên đã tăng lên 92 người, sau khi có một thành viên là giáo sư Nguyễn Ngọc Bích ở Hoa Kỳ đã qua đời vào năm 2016.

Đáng khích lệ, một số thành viên mới của IJAVN là những nhà báo chuyên nghiệp có xuất thân từ báo chí nhà nước hoặc hiện đang làm cho báo nhà nước, nhưng mang nguyện vọng phản biện xã hội và xem IJAVN như một ngôi nhà mở để đóng góp tinh thần phản biện ấy.

Vào thời điểm thành lập năm 2014, áp lực đối với IJAVN còn rất nặng nề. Chủ tịch IJAVN là nhà báo Phạm Chí Dũng liên tục phải chịu đàn áp mạnh từ chính quyền và công an, liên tục bị bắt giữ và bị đe dọa tống giam. Một số hội viên IJAVN cũng bị công an triệu tập, gọi hỏi và sách nhiễu, khủng bố tinh thần. Trang VNTB liên tục bị hacker tấn công và đánh sập nhất thời. Những cuộc họp và sinh hoạt định kỳ của IJAVN thường xuyên bị công an ngăn chặn, quấy nhiễu…

Nhưng sau 2 năm hoạt động, IJAVN vẫn khẳng định sự tồn tại của mình. Trang VNTB là hoạt động chính của IJAVN, đã tăng đáng kể lượng truy cập từ bạn đọc trong nước và nước ngoài, đóng góp một phần không nhỏ vào công cuộc phản biện xã hội, dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam. Sau một thời gian quan sát và cân nhắc, một số nhà báo nhà nước, trí thức phản biện, kể cả người của lực lượng vũ trang (quân đội, công an) đã cộng tác viết bài cho VNTB. Chất lượng phản biện của VNTB được tăng lên khá mạnh mẽ và nâng dần tính chuyên môn báo chí.

Trong 2 năm qua, trang báo điện tử Việt Nam Thời Báo (VNTB) của IJAVN đã đăng tải rất nhiều tin bài về các vấn đề chính trị, xã hội, kinh tế, dân chủ và nhân quyền với tính độc lập và khách quan hoàn toàn mà không bị bất kỳ ảnh hưởng nào từ quan điểm thể hiện báo chí của đảng cầm quyền.

Phương châm hoạt động của VNTB là Dân sinh – Dân chủ – Nhân quyền – Chủ quyền. Đối tượng phục vụ chính của VNTB là những nạn nhân trực tiếp của nạn thu hồi đất đai vô lối, nạn ô nhiễm môi trường, công nhân, giới hoạt động nhân quyền và bất đồng chính kiến, giới nhà báo có quan điểm độc lập, ngư dân và lãnh thổ…

Từ năm 2015, trang VNTB đã được Tổ chức Phóng viên không biên giới hỗ trợ về kỹ thuật để vô hiệu hóa bức tường lửa. Nhờ đó, người đọc có thể tiếp cận VNTB dễ dàng hơn.

VNTB cũng tổ chức được hoạt động phát thanh và truyền hình để đưa tiếng nói độc lập đến với xã hội đa dạng hơn về thể loại.

Trang facebook của IJAVN đang phát triển mạnh và đón nhận lượng truy cập lớn.

IJAVN cũng thực hiện một số hoạt động khác như:

– Xây dựng hệ thống văn bản hoạt động nội bộ gồm Điều lệ hoạt động của Hội Nhà báo độc lập Việt Nam, Quy chế làm việc của ban lãnh đạo IJAVN, Quy chế hoạt động của trang điện tử Việt Nam Thời Báo, Quy chế quản lý tài chính, kế toán của IJAVN.

– Từ tháng 9/2015, các chi hội trong nước đã tiến hành sinh hoạt định kỳ công khai tại nơi công cộng (chủ yếu là tại quán cà phê). Đến nay đã tổ chức được 10 cuộc sinh hoạt.

– Đã tổ chức được một số cuộc tọa đàm, hội thảo về quyền tự do báo chí, luật Lập hội, luật Biểu tình… với sự tham gia của một số đại sứ quán, lãnh sự quán nước ngoài và những trí thức, chuyên gia mang tinh thần phản biện xã hội.

– Tổ chức dự thảo Luật biểu tình và luật Lập hội thông qua một bộ phận chuyên môn của IJAVN là Ban Cải cách thể chế.

– Gia tăng tính phản biện xã hội bằng nhiều tuyên bố về Trung Quốc và Biển Đông, quyền tự ứng cử, khiếu kiện đất đai, ô nhiễm môi trường, nhân quyền…

– Tổ chức tương thân tương ái với những nhà báo bị sách nhiễu và tù nhân lương tâm.

– Năm 2016, lần đầu tiên IJAVN có 3 thành viên là nhà báo Nguyễn Tường Thụy, nhà báo Bùi Minh Quốc và nhà báo Nguyễn Văn Thạnh tự ứng cử đại biểu quốc hội.

– Tương tác với các tổ chức và cơ quan quốc tế. Ngoài mối quan hệ gắn bó với RSF, IJAVN đang được sự quan tâm nhiều hơn của một số NGO quốc tế về báo chí, nhân quyền và các cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài. Đáng chú ý vào tháng 5/2016, lần đầu tiên Bộ Ngoại giao Mỹ đề nghị có một cuộc tiếp xúc riêng và trả lời phỏng vấn với IJAVN. IJAVN cũng là tổ chức xã hội dân sự độc lập đầu tiên ở Việt Nam có cuộc gặp riêng của một cơ quan chính phủ nước ngoài.

Giờ đây, tình hình chính trị – xã hội Việt Nam và bối cảnh quốc tế đã khác nhiều so với thời gian từ năm 2012 trở về trước. IJAVN đang tiến bước vào một thời đoạn mà dân chủ hóa ở Việt Nam đã được xác lập là một xu thế không thể cưỡng lại. Phải đối mặt với hàng loạt nguy cơ sinh tử như áp lực gây hấn và có thể dẫn đến chiến tranh từ Trung Quốc; suy thoái kinh tế và nợ công, nợ xấu cùng thâm thủng ngân sách quá trầm trọng; ô nhiễm môi trường và rất nhiều hệ lụy về thu hồi đất đai đang khiến phản kháng xã hội trở nên một phong trào rộng lớn; xung đột triền miên trong nội bộ về quyền lực; thái độ bất mãn và phản ứng của giới cán bộ lão thành và cả cán bộ đương chức, chính thể Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ sụp đổ và buộc phải từng bước cải cách kinh tế và có thể cả cải cách chính trị theo yêu cầu của cộng đồng dân chủ trong nước và quốc tế.

Xã hội dân sự nói chung và IJAVN cũng lớn dần lên vì những lẽ trên. Vấn đề còn lại của IJAVN hiện thời và sắp tới là phải cố gắng khắc phục những nhược điểm lớn như ý thức sinh hoạt và viết bài của hội viên, chất lượng chuyên môn báo chí, đào tạo phóng viên, tổ chức bộ máy hoạt động một cách khoa học, cơ chế bảo vệ nhà báo và các thành viên của IJAVN trước đàn áp, làm thế nào để thu hút nhiều hơn nữa bạn đọc và những cây viết có tinh thần phản biện xã hội, mở rộng và chuyên sâu mối quan hệ hợp tác quốc tế…

Kết thúc 2 năm hoạt động đầu tiên, IJAVN xin tường trình những vấn đề trên.

Dòng chảy lịch sử vẫn đang tuôn trào và IJAVN mong muốn được cống hiến một phần nhỏ nhoi trong trào lưu lịch sử ấy.

Ngày 15 tháng 6 năm 2016

Ban điều hành Hội Nhà báo độc lập Việt Nam