Tòa án thị xã Kỳ Anh bác bỏ, trả lại 506 bộ hồ sơ khiếu kiện Formosa

Linh Mục Đặng Hữu Nam tại tòa án trong ngày nộp đ

SBTN | 08.10.2016

Tòa án thị xã Kỳ Anh vừa trả lại, bác bỏ hàng trăm bộ hồ sơ khiếu kiện Formosa của bà con ngư dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

Trong một sự kiện tiếp xúc báo chí hôm 8 tháng 10, Chánh án Tòa án tỉnh Hà Tĩnh, ông Nguyễn Văn Thắng loan báo rằng thị xã Kỳ Anh đã trả lại 506 đơn kiện công ty Formosa Hà Tĩnh đúng theo quy định của pháp luật hiện hành. Thẩm phán này đưa ra hai lý do để bác đơn kiện. Lý do thứ nhất là các bộ hồ sơ kiện này không đưa ra được tài liệu hay chứng cứ chứng minh những thiệt hại thực tế. Lý do thứ hai là Thủ Tướng Cộng Sản Việt Nam đã có Quyết định 1880 về các mức bồi thường thiệt hại dành cho ngư dân bốn tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng bởi thảm họa môi trường do Formosa gây ra, bao gồm Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên – Huế, nhưng không có Nghệ An. Quyết định này được ban hành 29 tháng 9, vài ngày sau khi hàng trăm ngư dân Nghệ An, dưới sự dẫn dắt của Linh mục Anton Đặng Hữu Nam, đã đi xe bus sang thị xã Kỳ Anh nộp đơn khởi kiện công ty Formosa.

Nói chuyện với phóng viên SBTN hôm 8 tháng 10, Linh mục Anton Đặng Hữu Nam cho biết: “theo công văn trả lời từ toà án nhân dân thị xã Kỳ Anh cho biết là hồ sơ của bà con ngư dân còn thiếu các giấy tờ chứng minh thiệt hại do sự cố Formosa. Vì vậy, chúng tôi sẽ bổ sung thêm các chứng từ hợp lý để hoàn tất hồ sơ khởi kiện. Chính quyền nói chỉ đền bù thiệt hại theo công văn số 1880 của thủ tướng chính phủ đối với bà con ngư dân bốn tỉnh gồm: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế mà không có Nghệ An. Formosa gây thảm hoạ môi trường cũng làm ảnh hưởng, thiệt hại đối với bà con ngư dân Nghệ An. Vậy tại sao thủ tướng chỉ đền bù cho bà con ngư dân bốn tỉnh nói trên mà không đền bù đối với bà con ngư dân Nghệ An?”

Linh mục Nam cũng nói: “chúng tôi không đồng ý việc Chính phủ thoả thuận mức đền bù 500 triệu USD. Chúng tôi yêu cầu chnhs phủ phải kiện Formosa ra toà án và căn cứ vào mức thiệt hại của bà con ngư dân, tình trạng ô nhiễn môi trường do Formosa gây ra để có mức đền bù thoả đáng. Riêng bà con ngư dân Quỳnh Lưu chúng tôi sẽ theo đuổi vụ kiện đến cùng, để yêu cầu Formosa phải đền bù cho bà con ngư dân cân xứng…”.

Sau khi tòa án thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh trả lại hơn 500 đơn kiện Formosa của người dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, trên mạng Tienbo.org, chuyên gia pháp lý và cũng là nhà hoạt động nhân quyền Phạm Lê Vương Các có bài phân tích cho rằng quyết định của tòa án Kỳ Anh là một sự vi phạm nghiêm trọng đối với thủ tục tố tụng dân sự. Theo tác giả, căn cứ vào Điều 192 Bộ Luật Tố Tụng Dân Sự, thẩm phán có thể trả lại đơn kiện trong một số trường hợp, nhưng không có trường hợp nào do thiếu tài liệu, chứng cứ. Ông Phạm Lê Vương Các chỉ ra rằng, nếu theo đúng luật, trước tiên tòa án phải yêu cầu người khởi kiện bổ sung tài liệu, chứng cứ, chứ không thể ngay lập tức quyết định trả lại đơn kiện của người dân.

Về lý do thứ hai để tòa án Kỳ Anh trả lại đơn kiện của ngư dân Nghệ An, đó là sự việc đã được giải quyết bằng quyết định 1880 của Thủ Tướng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, ông Phạm Lê Vương Các phân tích rằng, quyết định của ông Phúc là một quyết định trái luật vì sai cả về thẩm quyền lẫn nội dung. Theo Luật Bảo Vệ Môi Trường, tranh chấp về bồi thường thiệt hại thuộc quyền giải quyết của tòa án chứ không thuộc thẩm quyền của thủ tướng. Quyết định 1880 của thủ tướng Phúc là “hành vi tùy tiện áp đặt mức giá bồi thường thiệt hại, và cưỡng ép lên người dân bị thiệt hại”. Theo tác giả, sai lầm pháp luật của tòa án thị xã Kỳ Anh có thể dẫn đến những tai hại khó lường, khi người dân quyết định từ bỏ con đường đấu tranh pháp lý.

Nguyên Nguyễn-Huy Lam / SBTN