Ân xá Quốc tế, ngày 22/02/2017

(Bản dịch của Vũ Quốc Ngữ)

Những hạn chế nghiêm trọng về quyền tự do ngôn luận, lập hội và hội họp ôn hòa bình vẫn tiếp diễn. Các phương tiện truyền thông và hệ thống tư pháp, cũng như các tổ chức chính trị và tôn giáo, vẫn nằm dưới sự kiểm soát của nhà nước. Nhiều tù nhân lương tâm đã bị tra tấn và ngược đãi, và là nạn nhân của xét xử không công bằng. Tấn công vật lý chống lại người bảo vệ nhân quyền vẫn tiếp tục, và nhiều nhà hoạt động nổi bật đã phải chịu sự quấy rối và giám sát hàng ngày. Nhiều người bất đồng chính kiến ​​ôn hòa và chỉ trích chính phủ đã bị bắt và bị kết án về cáo buộc an ninh quốc gia. Nhiều cuộc biểu tình bị đàn áp, và nhiều người biểu tình bị bắt giữ và tra tấn. Án tử hình vẫn được áp dụng.

Hoàn cảnh xã hội

Sự thay đổi lãnh đạo năm năm đã diễn ra trong tháng 01/2016 tại Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong tháng Năm, một cuộc tổng tuyển cử cho 500 ghế trong Quốc hội với sự đua tranh của 900 ứng cử viên là đảng viên cộng sản do chính quyền cơ sở và trung ương đề cử và 11 ứng cử viên độc lập. Hơn 100 ứng cử viên ngoài đảng, những người đã cố gắng để đăng ký, bao gồm cả các nhà phê bình chính phủ nổi bật như Nguyễn Quang A, đã bị loại bằng các thủ tục hành chính. Một số là đối tượng của sự quấy rối và đe dọa.

Việc thực hiện một số luật mới quan trọng, dự kiến có hiệu lực ​​vào tháng bảy, đã bị hoãn lại do một số sai sót trong Bộ luật Hình sự sửa đổi. Đó là Bộ luật Tố tụng Hình sự, Luật  Tổ chức của Các Cơ quan Điều tra Hình sự, Luật Giam giữ và Tạm giam, và Bộ luật Hình sự sửa đổi và bổ sung.

Đàn áp bất đồng chính kiến

Người chỉ trích một cách ôn hòa các chính sách của chính phủ tiếp tục bị đàn áp bằng các công cụ tư pháp và ngoài luật pháp. Chính quyền thực hiện sự giám sát rộng rãi và sách nhiễu đối với các nhà hoạt động, bao gồm cả những người biểu tình chống lại các thảm họa sinh thái Formosa làm ảnh hưởng đến cuộc sống của khoảng 270.000 người. Các cuộc tấn công chống lại người bảo vệ nhân quyền trở thành phổ biến.

Các nhà chức trách tiếp tục sử dụng nhiều luật và điều luật mơ hồ để kết tội các nhà hoạt động ôn hòa trong phần an ninh quốc gia của Bộ luật Hình sự năm 1999, cụ thể: Điều 258 “lợi dụng các quyền tự do dân chủ để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và /hoặc công dân “; Điều 88 “tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”; và Điều 79 “thực hiện các hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”.

Trong một khoảng thời gian tám ngày tháng ba, bảy nhà hoạt động và bất đồng chính kiến đã bị kết tội và bị kết án tù chung thân vì đã thực hiện quyền biểu đạt. Họ bao gồm: Nguyễn Hữu Vinh, người sáng lập ra trang blog phổ biến Anh Ba Sam, và trợ lý của ông Nguyễn Thị Minh Thúy, người đã bị kết án theo Điều 258 với mức án năm năm và ba năm tù giam tương ứng. Họ đã bị giam giữ gần hai năm trước khi bị xử án.

Luật sư nhân quyền nổi tiếng Nguyễn Văn Đài và trợ lý của ông Lê Thu Hà vẫn bị biệt giam kể từ khi bị bắt giam với cáo buộc theo Điều 88 trong tháng 12 năm 2015.

Vào tháng 10, nhà hoạt động nổi tiếng Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, người còn được gọi là blogger Mẹ Nấm, đã bị bắt về cáo buộc theo Điều 88 liên quan đến nhiều bài viết chỉ trích chính phủ trên blog của mình. Với cáo buộc này, cô phải đối mặt với án tù 20 năm.

Việc đánh đập người bảo vệ nhân quyền và thân nhân của họ vẫn tiếp tục. Vào tháng Tư, Trần Thị Hồng, vợ của tù nhân lương tâm mục sư Nguyễn Công Chính, bị bắt và bị đánh đập dã man trong đồn công an ngay sau khi cô đã gặp một phái đoàn Mỹ đến thăm Việt Nam.

Tự do hội họp

Nhiều cuộc biểu tình ôn hòa liên quan đến thảm họa Formosa đã xảy ra. Nhiều cuộc biểu tình hàng tuần diễn ra tại các trung tâm đô thị trên cả nước trong tháng Tư và tháng  Năm dẫn đến việc bắt giữ hàng loạt và các vụ tấn công chống lại người tham gia biểu tình được thực hiện bởi cảnh sát và cá nhân mặc thường phục là mật vụ hoặc dưới sự chỉ đạo của công an. Nhiều người trong số những người bị bắt đã bị tra tấn hoặc bị ngược đãi, bao gồm bị đánh đập và chích điện. Biểu tình tiếp tục diễn ta trong suốt cả năm, với sự tham gia của những người ở các tỉnh bị ảnh hưởng bởi thảm họa Formosa. Có báo cáo rằng 30.000 người đã biểu tình vào tháng Tám tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.

Tranh chấp đất đai

Trong tháng Bảy, một cuộc biểu tình của khoảng 400 người dân thuộc sắc tộc thiểu số Êđê ở Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk phản đối việc chính quyền địa phương bán 100 ha đất của tổ tiên họ cho một công ty tư nhân đã bị đàn áp bởi lực lượng an ninh; ít nhất bảy người biểu tình đã bị bắt giữ và biệt giam.

Trong tháng Tám, nhà hoạt động về quyền đất đai Cấn Thị Thêu đã bị kết án theo Điều 245 “gây rối trật tự công cộng” bởi một tòa án ở thủ đô Hà Nội và bị kết án 20 tháng tù giam. ‘Cô bị buộc tội kích động các cuộc biểu tình chống lại việc thu hồi đất tại quận Hà Đông, Hà Nội, chỉ vì đã đưa các hình ảnh về đàn áp lên mạng truyền thông xã hội.

Tra tấn và ngược đãi khác

Tra tấn và ngược đãi khác, bao gồm biệt giam, giam giữ không cho thân nhân và luật sư viếng thăm, đánh đập, từ chối cung cấp điều trị y tế, và tù nhân lương tâm thường xuyên bị chuyển nơi giam giữ trong các trại giam khắp cả nước. Ít nhất 88 tù nhân lương tâm đã bị giam giữ trong các điều kiện khắc nghiệt sau các phiên tòa bất công, một số trong số họ đã bị đánh đập, biệt giam kéo dài, từ chối điều trị y tế và chích điện. Họ là blogger, nhà hoạt động công đoàn và quyền sử dụng đất, các nhà hoạt động chính trị, những người hoạt động tự do tôn giáo, các thành viên của các nhóm sắc tộc thiểu số và những người ủng hộ cho nhân quyền và công bằng xã hội.

Nhà hoạt động về quyền sử dụng đất Bùi Thị Minh Hằng, và Phật giáo Hòa Hảo Trần Thị Thúy tiếp tục bị từ chối điều trị y tế thích hợp kể từ năm 2015; nhà hoạt động Công giáo Đặng Xuân Diệu bị giam trong xà lim trong thời gian kéo dài và bị tra tấn; và Trần Huỳnh Duy Thức đã bị chuyển qua nhiều nhà từ năm 2009, rõ ràng là một sự trừng phạt hoặc đe dọa đối với ông.

Người tị nạn và xin tị nạn

Vào tháng Tư và tháng Năm, trong hai trường hợp riêng biệt, tám người tị nạn trong các nhóm bị chặn trên đường đến Úc, đã bị ép buộc trở về Việt Nam và bị kết án tù từ hai đến bốn năm theo Điều 275 của Bộ luật hình sự cho cáo buộc “tổ chức và / hoặc cưỡng ép người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép “.

Quyền có một mức sống thỏa đáng

Một thảm họa sinh thái vào đầu tháng Tư đã làm chết số lượng lớn thủy sản dọc theo bờ biển của các tỉnh Thừa Thiên-Huế, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, gây ảnh hưởng xấu đến đời sống của 270.000 người. Sau một cuộc điều tra kéo dài hai tháng, các nhà chức trách khẳng định những cáo buộc của công chúng rằng một nhà máy thép thuộc sở hữu của Formosa Plastics Group của Đài Loan đã thải một lượng chất thải độc hại vào nước biển. Vào cuối tháng Sáu, Formosa công khai thừa nhận trách nhiệm và tuyên bố sẽ bồi thường 500 triệu USD. Trong tháng 10, một tòa án ở Hà Tĩnh từ chối 506 đơn kiện của những người bị ảnh hưởng. Các nguyên đơn đã kêu gọi tăng mức độ bồi thường thiệt hại cho các ảnh hưởng gây hại đến sinh kế của họ.

Án tử hình

Việc kết án tử hình tiếp tục được áp dụng, bao gồm cho các tội danh về buôn bán ma tuý. Thống kê chính thức về án tử hình được coi như bí mật nhà nước. Các án tử hình được phản ảnh ở phương tiện truyền thông. Không có thông tin về các vụ xử tử.

Amnesty International report 2016/17:  VIET NAM