Một cái nhìn thoáng qua về mặt tối của đảng cầm quyền ở Việt Nam

Kenichi Yoshida, trưởng đại diện của Yomiuri Shimbun tại Hà Nội

HÀ NỘI – Một sự việc gần đây đã cho thấy một cái nhìn thoáng qua về mặt tối của chế độ Việt Nam hiện nay dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.

Người ta nói rằng chính phủ Việt Nam đã bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh, cựu chủ tịch Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC), một đơn vị của Tổng Công ty Dầu khí Quốc gia (PetroVietnam), khi ông này đang ở Đức, vào cuối tháng 7 và đưa ông ta trở về Việt Nam. Ông đã bị chính phủ Việt Nam yêu cầu dẫn độ quốc tế vì đã gây ra thất thoát lớn cho PVC.

Chính phủ Việt Nam thông báo rằng Thanh tự nguyện đến cơ quan công an ở Hà Nội để tự thú. Để đáp lại lời tuyên bố này, chính phủ Đức đã công bố rằng ông bị bắt cóc. Đức đã chỉ trích mạnh mẽ Việt Nam, mô tả vụ bắt cóc Thanh là “vi phạm chưa từng thấy và trắng trợn luật pháp Đức và quốc tế”.

Chính phủ Đức đã yêu cầu một nhân viên của Đại sứ quán Việt Nam ở Đức, người bị cáo buộc tham gia vào vụ bắt cóc, rời khỏi Đức.

Nơi bắt cóc là một công viên gần Brandenburg Gate ở Berlin. Thanh, người được cho là đã xin tị nạn ở Đức, dường như đã được chuyển bằng oto theo đường bộ tới một nước ở Đông Âu sau khi bị bắt cóc và sau đó được đưa về Việt Nam bằng đường hàng không. Bộ trưởng Ngoại giao Đức Sigmar Gabriel mô tả phương pháp bắt cóc làm gợi nhớ đến những bộ phim gián điệp thời chiến tranh lạnh.

Một nhà hoạt động nhân quyền Việt Nam đã so sánh sự đàn áp nhân quyền ở Việt Nam và Trung Quốc, nói rằng không giống như Trung Quốc, việc đàn áp ở Việt Nam diễn ra chậm rãi và dần dần trong nhiều trường hợp. Xét về khuynh hướng, nhà hoạt động này tỏ ra ngạc nhiên trước sự thô thiển của phương pháp mà an ninh Việt Nam áp dụng trong vụ bắt cóc Thanh.

Theo nhà hoạt động này, việc đàn áp nhân quyền ở Việt Nam đã trở nên tồi tệ hơn kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhậm chức. Khuynh hướng này có thể không liên quan đến quan điểm của chính quyền Trump về việc không quan tâm đến vi phạm nhân quyền của các quốc gia khác mà tập trung ưu tiên cho lợi ích của Hoa Kỳ.

Reuters nói rằng có tới 15 nhà hoạt động đã bị bắt tại Việt Nam trong năm nay, tính đến đầu tháng 8, mức cao nhất trong những năm gần đây.

Việt Nam cũng đã thắt chặt kiểm soát Internet, một nền tảng mà công dân mạng sử dụng để chỉ trích đảng cầm quyền và chính phủ của nó. Chính phủ Việt Nam có ý định áp dụng mức phạt đối với những người phát tán “thông tin sai lệch”. Tiền phạt tương đương với thu nhập bình quân hàng năm của một công dân Việt Nam. Chính chính quyền sẽ xác định thông tin nào là “giả dối”. Do đó, các nhà hoạt động và những người khác tin rằng mục đích thực sự là ngăn ngừa các chỉ trích đối với chế độ.

Mặc dù có những trường hợp liên quan đến vi phạm quyền con người, nhiều tiếng nói tích cực về Việt Nam có thể được nghe thấy ở Nhật Bản. Một người nói “Mối quan hệ giữa hai nước đã tiến triển đến mức mạnh nhất trong những năm gần đây.” Một người khác nói rằng Việt Nam duy trì lập trường ủng hộ Nhật Bản, trong khi một nước khác nhấn mạnh rằng Việt Nam là một đất nước đầy sức sống và tiềm năng.

Có nhiều lý do theo thái độ thân thiện của Nhật Bản đối với Việt Nam, bao gồm sự tôn trọng lịch sử của nước này qua chiến tranh Việt Nam chống lại Hoa Kỳ và thống nhất Bắc và Nam Việt Nam, cũng như thương cảm cho những thiệt hại lịch sử và thảm kịch đẫm máu. Một yếu tố quan trọng khác trong những năm gần đây là mối quan ngại chung về Trung Quốc, nước đang thực hiện nhiều hành động bành trướng hàng hải.

Tuy nhiên, như thể hiện trong vụ bắt cóc, không nên quên rằng Việt Nam, dưới sự cai trị độc đảng của Đảng Cộng sản, có quan điểm chính trị đối cực của Nhật Bản, một nước có chính sách quốc gia về dân chủ.

Tôi chưa bao giờ là một sinh viên giỏi. Nhưng tôi đã phát triển một cảm giác đặc biệt về Việt Nam khi tôi đã học về đất nước này ở trường đại học cách đây hơn 20 năm và trải nghiệm cuộc sống ở đó. Nếu được hỏi về cách diễn đạt tiếng Việt yêu thích của tôi, tôi sẽ không ngần ngại trả lời bằng những lời của Hồ Chí Minh, người sáng lập nước Việt Nam hiện nay: “Không gì quý hơn độc lập và tự do.”

Và tôi rất thất vọng và buồn trong tình hình hiện tại chính quyền Việt Nam không tôn trọng nhân quyền và sử dụng vũ lực để đàn áp những lời chỉ trích đảng và chính phủ.

A glimpse of the party’s dark side in Vietnam