Những cộng đồng ‘vô gia cư’ trên quê hương của họ

Do những vụ đàn áp tôn giáo tại các tỉnh Tây Bắc, một lượng lớn người Hmong tại đây phải di cư xuống sinh sống ở các tỉnh Tây Nguyên để lánh nạn,từ đây họ trở thành những người vô gia cư trên chính Tổ quốc của mình.

Nhật Quang, Việt Nam Thời báo, ngày 12/5/2018

Cuối thập niên những năm 90, đạo Tin Lành tại các tỉnh Tây Bắc và Đông Bắc được người Hmông nơi đây chào đón và số lượng người theo đạo Tin Lành ngày càng đông. Trước sự phát triển của đạo Tin Lành tại vùng đồng bào dân Mông ở các tỉnh Tây Bắc và Đông Bắc. Chính quyền tại đây cho rằng đạo Tin Lành gây mất an ninh trật tự, đe dọa đến an ninh quốc gia. Họ tiến hành đàn áp những gia đình theo đạo Tin Lành, bắt bớ, đánh đập các trưởng nhóm, mục sư và những thầy truyền đạo.Khiến cho bao gia đình phải vứt bỏ tài sản, nhà cửa để chạy trốn khỏi sự đàn áp của chính quyền địa phương. Từ đây họ bắt đầu hành trình di chuyển xuống các tỉnh Tây Nguyên để sinh sống, nhưng lại một lần nữa những gia đình người Mông theo đạo Tin Lành ấy lại bị chính quyền tại đây từ chối cấp cho hộ tịch, hộ khẩu. Những gia này bỗng dưng trở thành những người “ vô gia cư” trên chính mảnh đất hình chữ S của mình.

Không chỉ những gia đình theo đạo Tin Lành di cư xuống các tỉnh Tây Nguyên mới bị đối xử như vậy mà chính những gia đình ở lại cũng bị chính quyền cướp đi quyền công dân, quyền được có quốc tịch của họ.

Đến những bản làng người Hmông tại Tây Nguyên chúng ta không khó để gặp được những đứa trẻ đang tuổi ăn, tuổi học trở thành lạo động chính trong gia đình. Khi hỏi đến mới được biết do không có hộ khẩu các em không được cấp chứng minh nhân dân và các em chỉ được học hết lớp 9.

Bước vào những ngôi trường trên các điểm bản người Hmong tại đây, những đứa trẻ ngây thơ vui đùa và có lẽ một điều các em sẽ không biết rằng mình là những đứa trẻ không giấy khai sinh, không quốc tịch và rồi sau này các em lớn lên cũng sẽ không được đến trường như những người anh, người chị của mình.

Không hộ tịch, hộ khẩu đồng nghĩa với việc những gia đình tại đây không được hưởng bất kỳ quyền lợi hay phúc lợi xã hội này của một công dân Việt Nam.

Sau nhiều tháng lần mò đến từng bản làng chúng tôi được biết tại Tây Nguyên và Tây Bắc những gia đình người Mông theo đạo Tin Lành không được cấp hộ tịch, hộ khẩu lên đến gần 2000 hộ. Con số này sẽ khiến không ít người thấy bớt ngờ và không khỏi giật mình. Nhưng đây là sự thật và đã là sự thật sẽ không thể mãi che đậy được.