Có giải tỏa trắng Hội Dòng Mến Thánh Giá và Nhà thờ Thủ Thiêm trước tháng 9-2018?

Với những gì cam kết giấy trắng mực đen mà lãnh đạo TP.HCM và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ‘giao kèo’ lúc kêu gọi đầu tư với Lotte, thì liệu số phận của Hội Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và Nhà thờ Thủ Thiêm sắp tới đây sẽ giống như chùa Liên Trì đã bị cưỡng chế thô bạo vào tháng 9-2016?

“Chỉ còn chờ ‘đất sạch’ để khởi công”!

Cuối tháng 5-2016, UBND TP. HCM chỉ định Liên danh Tập đoàn Lotte (Hàn Quốc) và các công ty Nhật Bản làm nhà đầu tư thực hiện Dự án Khu phức hợp thông minh (Eco Smart City) tại Khu chức năng số 2a trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Thời điểm được chỉ định đầu tư (thay cho việc phải đấu thầu), Liên danh Tập đoàn Lotte, gồm 4 công ty con: Lotte Asset Development Co., Ltd. (đầu tư và quản lý tài sản); Lotte Shopping Co., Ltd. (phát triển mảng bán lẻ gồm Diamond Plaza department store, Lotte Mart, Lotte.vn); Hotel Lotte Co., Ltd (quản lý khách sạn), và Lotte Engineering & Construction Co., Ltd (xây dựng), cùng với 3 công ty của Nhật Bản là Mitsubishi Corporation; Mitsubishi Estate Co., Ltd. và Toshiba Corporation. Tuy nhiên sau đó 3 công ty của Nhật đã rút lui. Hiện chỉ còn mỗi Tập đoàn Lotte là nhà đầu tư của dự án Eco Smart City.

Nằm trong Khu chức năng 2a của Khu đô thị mới Thủ Thiêm có các công trình tôn giáo trên trăm năm tuổi là Hội Dòng Mến Thánh Giá thành lập năm 1840, là Nhà thờ Thủ Thiêm xây dựng năm 1859.

Theo một đại diện của Lotte Asset Development Co., Ltd., đơn vị này đã hoàn thành đồ án quy hoạch của dự án, và gửi trình duyệt bản đồ án hoàn thiện lần cuối cùng này đến ban ngành chức năng của UBND TP.HCM hồi cuối tháng 4-2018. Phía Lotte cho biết họ đã hoàn thành mọi thủ tục cần thiết để có thể khởi công Dự án Khu phức hợp thông minh Eco Smart City vào dịp kỷ niệm Quốc khánh Việt Nam 2-9-2018.

Hồ sơ về đồ án quy hoạch từ phía Lotte cho biết trong phần diện tích đất ở Khu chức năng 2a, họ dành phát triển dự án khoảng 5,012 ha (tại 6 lô đất ký hiệu 2-1, 2-2, 2-3, 2-4, 2-5 và 2-6) để xây dựng các công trình thương mại dịch vụ tổng hợp và dân cư đa chức năng với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng 505.000 m2.

Ngoài diện tích xây dựng khu phức hợp thông minh, Lotte còn triển khai đầu tư hoàn chỉnh 4 đoạn đường và hệ thống hạ tầng kỹ thuật bên ngoài khu phức hợp đồng bộ với hạ tầng Khu đô thị mới Thủ Thiêm trên diện tích đất gần 2,4ha. Nhà đầu tư được quyền kinh doanh và khai thác công trình này (khả năng lại xảy ra chuyện “trạm thu giá”!). Riêng 4 đoạn đường gồm N15, N16, D8, D10, nhà đầu tư sẽ bàn giao toàn bộ cho cơ quan Nhà nước quản lý. Trong đó, đường N15, N16 sẽ kết nối Đại lộ vòng cung R1 đến đường Ven hồ trung tâm R2.

Như vậy có thể thấy rằng trên bàn của các lãnh đạo TP.HCM, bản đồ án quy hoạch cuối cùng của dự án Eco Smart City do Lotte trình, không hề có sự hiện diện của những công trình tâm linh là Hội Dòng Mến Thánh Giá và Nhà thờ Thủ Thiêm.

Thời gian của những ‘lobby’

Trước đó trong một động thái ngoại giao kinh tế, vào chiều 8-3-2018, Phó chủ tịch Tập đoàn Lotte Hwang Kag Gyu đã có cuộc gặp gỡ với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ông Hwang Kag Gyu ‘đánh tiếng’ với Thủ tướng Phúc rằng tập đoàn Lotte đang tích cực chuẩn bị để sớm khởi công xây dựng dự án Eco Smart City Thủ Thiêm. Tường thuật về buổi gặp gỡ, trang tin của Chính phủ cho hay Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc “cam kết sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho Lotte đầu tư lâu dài, phát triển bền vững tại Việt Nam”.

Liệu số phận của Hội Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và Nhà thờ Thủ Thiêm sẽ giống như chùa Liên Trì đã bị cưỡng chế thô bạo vào tháng 9-2016?

Theo nguồn tin xác tín từ một chức sắc tôn giáo ở Sài Gòn, đang bắt đầu có những vận động hành lang ‘lobby’ đối với các cổ đông của Lotte, về việc yêu cầu nhà đầu tư gìn giữ các giá trị văn hóa tâm linh là Hội Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm và Nhà thờ Thủ Thiêm khi thực hiện dự án Eco Smart City Thủ Thiêm. Bởi với một quy hoạch biết lưu giữ công trình cổ làm bảo tàng hoặc làm khu nghệ thuật cho người trẻ; thậm chí là khu thương mại nhưng bên trong cái “kiến trúc cũ” chứ không phải phá đi xây công trình mới, thì “lợi nhuận” từ di sản sẽ đạt được bằng cả kinh tế và văn hóa. Lợi nhuận ấy là bền vững và tích lũy theo giá trị di sản.

Khuyến cáo nói trên cũng phù hợp với bản thuyết trình Quy hoạch tổng mặt bằng Khu đô thị mới Thủ Thiêm do Sasaki Associates (Mỹ) thực hiện với sự hợp tác của Viện Quy hoạch Xây dựng TP.HCM vào tháng 9-2004, là “những địa điểm nổi bật của khu Lõi trung tâm” có các cơ sở công giáo ở Thủ Thiêm. Xác định công trình tôn giáo lâu đời này là “khu văn hóa chính yếu”, đơn vị thiết kế Sasaki Associates đề nghị “giữ lại và kết hợp với thiết kế của Lõi trung tâm”.

Liệu những ông lớn như tập đoàn Lotte của Hàn Quốc có hiểu rất rõ điều ở trên khi quyết định dằn cọc tiền tươi đến 2.000 tỷ bạc để được trao quyền xây dựng khu đô thị thông minh Eco Smart City Thủ Thiêm tại Khu chức năng số 2a thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm – nghĩa là nơi đang có di sản Hội Dòng Mến Thánh giá Thủ Thiêm, Nhà thờ Thủ Thiêm với tuổi đời gần 180 năm?

Dẫu đô thị có thông minh đến đâu, song khi không có đình, chùa, nhà thờ, chợ, khu dân cư cũ, thì Thủ Thiêm sẽ thành một đô thị vô hồn.