Nỗi kinh hoàng của những người bị mất tích

Trường hợp các nhà bất đồng chính trị mất tích đột ngột tiếp tục gia tăng. Vụ mới nhất như vậy xảy ra vào ban ngày, bên trong một trung tâm mua sắm nổi tiếng ở Bangkok. Trương Duy Nhất, một nhà báo và blogger nổi tiếng ở Việt Nam, đã bị bắt và kéo ra khỏi trung tâm mua sắm Future Park. Ông Nhất vừa đăng ký và xin quy chế tỵ nạn tại văn phòng tỵ nạn của Liên Hợp Quốc. Vụ mất tích của ông vào ngày 26 tháng 1 đã rơi vào sự im lặng thường thấy của các chính phủ liên quan.

Bangkok Post, February 11, 2019

(Bản dịch của Diên Vỹ)

Người ta đã tim ra và phỏng vấn các nhân chứng vụ bắt cóc – nhưng không phải do chính quyền Thái Lan hay các nhà ngoại giao Việt Nam có trách nhiệm bảo vệ công dân của họ thực hiện. Quan chức duy nhất của Thái Lan đã thể hiện chút quan tâm nào đó là giám đốc Cục cảnh sát quản lý xuất nhập, Gen Surachate “Big Joke” Hakparn hồi tuần trước. Ông nói rằng ông không thể tìm thấy bằng chứng nào cho thấy ông Nhất từng nhập cảnh Thái Lan nhưng ông sẽ cố gắng điều tra các báo cáo mất tích của ông Nhất.

Ít nhất điều đó là xác nhận rằng nhà chức trách đã lưu ý về tình trạng bạo lực thù nghịch đối với người nước ngoài trên lãnh thổ Thái Lan. Các quan chức tuyên bố thậm chí còn không biết gì về sự mất tích của một nhà bất đồng chính trị liên quan đến Trung Quốc. Chủ xuất bản sách Gui Minhai, song tịch Thụy Điển và Trung Quốc, đã được phát hiện trên máy ghi hình bị một người đàn ông bắt cóc khi ông Gui rời căn hộ ở Pattaya vào tháng 10 năm 2015. Sau đó nhiều tháng mới phát hiện ông bị cảnh sát Trung Quốc giam giữ. Các quan chức Trung Quốc và Thái Lan có trách nhiệm đã tuyên bố họ không biết chuyện gì đã xảy ra.

Chính phủ có nhiệm vụ bảo vệ du khách nước ngoài, đồng thời điều tra và tiết lộ chi tiết về bạo lực đã xảy ra với bất kỳ ai trong số họ. Những vụ bắt cóc của người Việt Nam và Trung Quốc ở Thái Lan làm phật lòng chính phủ của họ là một vết nhơ cho chế độ [Thái]. Nhưng còn có mặt khác. Tuần trước có thêm chi tiết từ bạn bè và nhân chứng trong vụ Ittipon Sukpaen hay DJ Sunho mất tích năm 2016 tại Lào. Vụ bắt cóc Sunho – bạn bè và gia đình chắc chắn anh ta đã bị giết – tiết lộ thêm 5 công dân Thái Lan bị “những người đàn ông mặc đồ đen” bắt cóc ở nhà bên Lào và mất tích.

Tất cả năm người đều là những người chạy trốn chế độ quân phiệt, phải đối mặt với các cáo buộc không liên quan đến bạo lực, chẳng hạn như phản quốc hoặc phiến loạn. Tất cả các cơ quan chính phủ – cảnh sát, Bộ Ngoại giao, Bộ chỉ huy hoạt động nội an (Isoc) – đều tuyên bố không biết gì. Việc cho rằng họ không biết gì nhiều về tất cả năm vụ mất tích tàn bạo cũng giống sự thiếu quan tâm tuyệt đối đến những gì đã xảy ra với công dân Thái Lan ở nước ngoài.

Phải hy vọng rằng vụ bắt cóc ông Nhất ở Bangkok sẽ nhận được phản ứng dễ chấp nhận hơn từ các nhân viên chính phủ và an ninh. Ông Nhất rõ ràng là nạn nhân của chế độ Việt Nam ngày càng không khoan dung và bạo lực. Số lượng các nhà báo và người trên mạng đã bị tống vào giam vì các bài báo và chương trình phát sóng đơn thuần là chỉ trích Hà Nội hoặc hành động của chính quyền địa phương.

Chế độ của Thủ tướng Prayut Chan-o-cha đã từ chối cho phép thông qua một đạo luật hình sự hóa tra tấn và mất tích do nhà nước bảo trợ. Ở Thái Lan, đã có hơn 80 trường hợp mất tích được xác nhận – nói cách khác là giết người – kể từ năm 1980. Để buộc phải có sự thay đổi, phải có sự chú ý của công chúng và truyền thông cũng như áp lực của chính phủ lên những tội ác khủng khiếp này.