Báo cáo trước Quốc hội Mỹ: quan hệ Mỹ – Việt Nam còn hạn chế vì Việt Nam “ngại” Trung Quốc và vấn đề nhân quyền

Một báo cáo trước Quốc hội Mỹ đánh giá quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ đã có nhiều thăng tiến trong thời gian qua nhưng đồng thời vẫn còn bị hạn chế do Việt Nam còn nghi ngại Trung Quốc, lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam sợ Mỹ sẽ can thiệp để chấm dứt sự độc quyền lãnh đạo của Đảng, và quan ngại về vấn đề đàn áp nhân quyền ở Việt Nam.

Báo cáo về quan hệ Việt – Mỹ của Cơ quan Nghiên cứu của Quốc hội Mỹ (CRS) – một cơ quan lưỡng đảng phục vụ quốc hội Mỹ – được cập nhật hôm 16/2/2021, nhận định quan hệ hai nước kể từ khi xác lập quan hệ ngoại giao năm 1995 đến nay đã phát triển trên nhiều lĩnh vực.

Theo báo cáo, Hoa Kỳ hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam sau Trung Quốc và Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Mỹ. Kể từ năm 2010 đến nay, hai nước đã thiết lập mối quan hệ đối tác trên nhiều vẫn đề về kinh tế và an ninh khu vực, một phần là do ảnh hưởng của Trung Quốc.

Báo cáo dành một phần nói về quan hệ Việt Trung, nhận định quan hệ về an ninh quốc phòng giữa Mỹ và Việt Nam trải qua hai thời kỳ Tổng thống Obama và Trump đã được tăng cường do việc Trung Quốc gây sức ép lên Việt Nam ở Biển Đông.

Hoa Kỳ dưới thời của Tổng thống Obama và Trump đã cung cấp cho Việt Nam 24 tầu tuần duyên mới, máy bay không người lái, radar bờ biển và hai tàu tuần duyên lớn lớp Hamilton đã qua sử dụng của Mỹ. Đây là hai tàu tuân duyên lớn nhất hiện có của Việt Nam.

Theo báo cáo: “Hợp tác song phương đã được tăng cường trên các lĩnh vực khác từ năm 2017 đến 2021 như một phần trong chính sách của chính quyền Tổng thống Trump giúp quân đội Việt Nam phát triển khả năng thách thức khả năng phô trương sức mạnh của Trung Quốc”.

Báo cáo trước Quốc hội Mỹ cũng xác nhận tình hình đàn áp nhân quyền tại Việt Nam đã gia tăng trong thời gian vừa qua.

Báo cáo có đoạn viết: “Chính phủ (Việt Nam) ngày càng gia tăng (đàn áp) nhắm vào các blogger và luật sư, những người đại diện cho các nhà hoạt động nhân quyền và tự do tín ngưỡng, đặc biệt là những người mà giới chức quy kết là có liên quan đến các mạng lưới dân chủ hoặc phê phán chính sách của chính quyền đối với Trung Quốc”

Theo đánh giá trong báo cáo, mặc dù Mỹ và Việt Nam vẫn tổ chức các đối thoại về nhân quyền hàng năm nhưng chính quyền của Tổng thống Trump không đặt nhân quyền làm ưu tiên hàng đầu trong quan hệ hai nước.

Theo báo cáo, viện trợ mà Hoa Kỳ dành cho Việt Nam cũng tăng trong các năm. Trong năm tài khóa 2021, Quốc hội Mỹ đã phê chuẩn viện trợ cho Việt Nam  là 170 triệu đô la, tăng hơn 20% so với đề nghị được chính quyền Tổng thống Trump đưa ra là 141 triệu đô la. Con số này vào năm 2020 là gần 165 triệu đô la. Những con số này chưa kể khoản tiền hơn 380 triệu đô la mà Quốc hội Mỹ đồng ý chi cho việc khắc phục hậu quả của chất độc da cam mà Mỹ đã rải ở Việt Nam trong thời gian chiến tranh Việt Nam.