Ca sĩ Mai Khôi được Mỹ trao giải thưởng Artivist Academy

RFA: Ca sĩ Đỗ Nguyễn Mai Khôi (nghệ danh Mai Khôi), mới được tổ chức có trụ sở ở Hoa Kỳ trao giải thưởng Artivist Academy vì những đóng góp của cô cho việc nâng cao nhận thức về các vấn đề công bằng xã hội thông qua nghệ thuật.

Mai Khôi cũng được 1Hood Media chọn là một trong 12 gương mặt trong năm 2023. Đây là một tổ chức ở thành phố Pittsburgh, tiểu bang Pensylvania có mục tiêu xây dựng các “cộng đồng tự do” thông qua nghệ thuật, giáo dục và công bằng xã hội.

Bà Jasmine Green, giám đốc đào tạo của tổ chức trên nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) qua email trong ngày 09/3:

“Mai Khôi là một nghệ sĩ cực kỳ tài năng, người đã kết hợp nhuần nhuyễn hoạt động chính trị với hoạt động nghệ thuật của mình.

Trong nhiều trường hợp, Mai Khôi đã đánh cược tự do và an toàn của mình vì sự cống hiến của cô ấy cho nghệ thuật, và vì vậy những giá trị mà tổ chức cổ suý được thể hiện rõ hơn trong công việc của cô ấy.”

Theo bà Green, các nghệ sĩ được chọn đều có trình độ cao và chia sẻ tôn chỉ của tổ chức, và Mai Khôi sẽ có buổi trình diễn trong ngày 17/11 năm nay.

Ba tiêu chí mà tổ chức này lựa chọn nghệ sĩ để trao giải là: kỹ năng nghệ thuật đã được chứng thực, thành tích chuyên nghiệp và khả năng phù hợp với sứ mệnh và giá trị của tổ chức. Thuật ngữ “Artivist” là sự kết hợp giữa từ “Artist” (nghệ sĩ) và “Activist” (nhà hoạt động).

Vì các hoạt động của mình, Mai Khôi đã nhiều lần bị lực lượng an ninh Việt Nam sách nhiễu. Chính quyền Hà Nội không cho cô tự do biểu diễn, yêu cầu chủ nhà trọ đuổi hai vợ chồng, và tịch thu các bản sao trong album Dissent (Bất đồng chính kiến-PV) của cô sau chuyến lưu diễn châu Âu vào dịp cuối năm 2018.

Nói với RFA, ca sỹ Mai Khôi cho biết giải thưởng là một sự khích lệ lớn cho hoạt động nghệ thuật của cô, sau hai giải thưởng quốc tế trong năm năm gần đây.

“Những giải thưởng như thế này là niềm khích lệ rất lớn đối với những người nghệ sĩ như Mai Khôi, nhất là những nghệ sĩ dùng nghệ thuật để lên tiếng cho nhân quyền và nói lên vấn đề của xã hội đang bức xúc.

Nó là một niềm khích lệ rất lớn và là một cách ủng hộ rất thiết thực để những nghệ sĩ như Mai Khôi tiếp tục công việc của mình.”

Cô cho rằng giải thưởng mới nhất này cũng khích lệ giới nghệ sĩ trong nước đấu tranh để được tự do sáng tạo nghệ thuật.

“Mặc dù Mai Khôi cũng không còn sống ở Việt Nam đã ba năm rồi nhưng Mai Khôi vẫn có nhiều kết nối với các nghệ sĩ ở Việt Nam và Mai Khôi nhận thấy sự thành công của Mai Khôi cũng là một niềm khích lệ đối với những nghệ sĩ trẻ ở Việt Nam.

Họ thấy rằng là ‘À, Mai Khôi được sống và làm việc ở một nơi được tự do, những hoạt động của Mai Khôi được ghi nhận ở một đất nước xa lạ bởi vì sự tự do mà Mai Khôi đang có.’

Mai Khôi hy vọng những nghệ sĩ ở Việt Nam có những tác phẩm nói lên những vấn đề xã hội bức thiết nhiều hơn, cảm thấy cần thiết đấu tranh để đòi tự do nhiều hơn.”

Từng là người được giải thưởng về nghệ thuật ở Việt Nam trước khi dấn thân hoạt động xã hội và sử dụng sáng tạo nghệ thuật để đấu tranh chống kiểm duyệt, Mai Khôi cho rằng các nghệ sĩ trong nước thường né tránh những vấn đề nhạy cảm vì sự kiểm duyệt từ chính quyền.

Mong muốn Việt Nam xoá bỏ chế độ kiểm duyệt để giới nghệ sĩ được sáng tạo tự do hơn, Mai Khôi cho rằng chính họ phải lên tiếng vì “không có gì tự nhiên đến, các nghệ sĩ phải đấu tranh nhiều hơn.”

Trước giải thưởng Artivist Academy, ca sĩ bất đồng chính kiến Mai Khôi đã nhận được giải thưởng Vaclav Havel năm 2018 dành cho người bất đồng chính kiến sáng tạo của Hội Nhân quyền (The Human Rights Foundation– HRF) và Giải thưởng Tứ tự do về Tự do ngôn luận (Roosevelt Four Freedom Award) của Viện Roosevelt. Cả hai có trụ sở chính ở New York, Hoa Kỳ.

Ở Việt Nam, năm 2020, Mai Khôi giành giải thưởng “Album của năm” (Mai-Khôi Sings Quốc Bao) của Đài Truyền hình Việt Nam. 

Cô là một ca sĩ hoạt động tích cực trong việc đấu tranh đòi hỏi tự do và dân chủ cho Việt Nam, tham gia biểu tình chống Formosa sau khi tập đoàn này gây ra thảm họa môi trường ở ven biển miền Trung năm 2016.

Mai Khôi từng nộp đơn tự ứng cử làm đại biểu Quốc hội Việt Nam trong cuộc bầu cử năm 2016 nhưng không được chấp nhận. Cô cũng lên tiếng chỉ trích Facebook hợp tác với yêu cầu kiểm duyệt Internet của chính phủ Việt Nam.

Cô là một trong số ít những nhà bất đồng chính kiến mà Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã gặp khi ông thăm Việt Nam năm 2016.

Năm 2018, tổ chức Ân xá Quốc tế đưa Mai Khôi vào danh sách “12 nhà hoạt động nhân quyền truyền cảm hứng để theo dõi.”