RSF: Việt Nam vẫn là quốc gia ‘tồi tệ nhất’ về tự do báo chí

Hôm 3/5, tổ chức Phóng viên Không Biên giới xếp Việt Nam thứ 174 trong số180 quốc gia về tự do báo chí do “cầm tù nhà báo có hệ thống”, khiến nước này nằm trong nhóm nước có nền báo chí “tồi tệ” nhất thế giới.

Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) có trụ sở Paris, Pháp, công bố bảng xếp hạng này nhân ngày Tự do Báo chí Thế giới 3/5/2024.

“Mặc dù tăng 4 bậc trong Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới năm nay, điểm tổng thể của Việt Nam giảm xuống (-2,27) và quốc gia này vẫn nằm trong số 10 vùng lãnh thổ tồi tệ nhất thế giới về việc bảo vệ quyền thông tin”, bà Aleksandra Bielakowska, quan chức truyền thông khu vực châu Á – Thái Bình Dương của RSF, nêu nhận định với VOA qua email.

“Với 35 nhà báo hiện đang bị giam giữ trong các nhà tù nơi tình trạng ngược đãi lan rộng, Việt Nam là một trong những nơi giam giữ tồi tệ nhất đối với các nhà báo”, đại diện của RSF cho biết thêm.

Những người bảo vệ tự do báo chí dám thách thức các bản tin của chính phủ trên mạng xã hội, đã bị giam cầm một cách có hệ thống với tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ”, mà điển hình là nhà báo độc lập Lê Minh Thể, một nhà bình luận chính trị, bị kết án hai năm rưỡi tù vì đăng các bài viết về ô nhiễm môi trường và tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, vẫn lời bà Bielakowska.

VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam và đề nghị họ cho ý kiến về bảng xếp hạng của RSF, nhưng chưa được phản hồi.

Vào năm ngoái, sau khi Việt Nam bị RSF xếp hạng gần cuối sổ 178/180 về tự do báo chí, Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng bác bỏ, nói rằng “bảng xếp hạng thường niên về tự do báo chí” năm 2023 của RSF một lần nữa khẳng định “sự thiếu khách quan, sai thực tế và quy chụp của RSF về tình hình tự do báo chí tại Việt Nam”.

Chính quyền Việt Nam do Đảng Cộng sản cai trị thường lên tiếng tự hào là “quốc gia có nền báo chí phát triển mạnh mẽ, báo chí luôn được Đảng và Nhà nước coi trọng”, cho rằng “báo chí không chỉ là cơ quan ngôn luận của Đảng, là diễn đàn của nhân dân mà còn là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội”.

Giới hoạt động trong và ngoài nước tranh đấu cho tự do báo chí Việt Nam bày tỏ sự đồng tình với bảng xếp hạng của RSF.

“Tôi không ngạc nhiên hay bất ngờ về bảng xếp hạng này vì bao nhiêu năm qua tự do báo chí Việt Nam hầu như đứng cuối bảng”, nhà hoạt động Huỳnh Thi Tố Nga ở Tp. Hồ Chí Minh, người từng bị kết án 5 năm tù giam về tội danh “Tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 117 của Bộ luật Hình sự, chia sẻ ý kiến.

“Nhà cầm quyền Việt Nam xem bảng xếp hạng này không trung thực, nhưng người dân trong nước biết rằng hầu như báo chí của Việt Nam đều bị Đảng Cộng sản kiểm duyệt”.

“Tự do báo chí được đề cao trong Hiến pháp của Việt Nam và các công ước quốc tế mà Việt Nam đã phê chuẩn, nhưng trong thực tế những nhà báo, blogger, người sử dụng Internet bày tỏ ý kiến ôn hòa đã bị bắt liên miên theo những điều khoản mơ hồ về an ninh quốc gia trong Bộ Luật Hình sự của Việt Nam”, bà Ỷ Lan Penelope Faulkner, Chủ tịch của Uỷ ban Bảo vệ Quyền làm người Việt Nam (VCHR), tổ chức nhân quyền có trụ sở ở Paris, Pháp, nêu ý kiến. “Xếp hạng của RSF rất đúng với thực tế tại Việt Nam”.

Trong năm qua tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương – một trong những khu vực khó khăn nhất trên thế giới trong việc hành nghề báo chí – có 5 quốc gia nằm trong số 10 quốc gia nguy hiểm nhất thế giới đối với các nhà báo, trong số này có Việt Nam (174/180), Trung Quốc (172/180), Myanmar (thứ 171/180), Triều Tiên (177/180), Afghanistan (178/180), theo đánh giá của RSF.

Tổ chức này quan sát rằng nhiều chính phủ đã tăng cường kiểm soát mạng xã hội và Internet, hạn chế quyền truy cập, chặn tài khoản và chặn các tin nhắn qua mạng. “Ở Việt Nam, những nhà báo cất tiếng trên mạng xã hội theo suy nghĩ của mình gần như bị bỏ tù một cách có hệ thống”, RSF cho biết trong thông cáo.

Năm nay, Hoa Kỳ bị tụt 10 bậc, đứng thứ 55/180 theo xếp hạng của RSF, khi nước này chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 trong bối cảnh công chúng ngày càng mất lòng tin vào các phương tiện truyền thông, điều này một phần được thúc đẩy bởi sự phản đối công khai từ các nhà chính trị, bao gồm cả việc kêu gọi bỏ tù các nhà báo.

Trong một số trường hợp nổi bật, vẫn theo RSF, cơ quan thực thi pháp luật địa phương ở Mỹ đã thực hiện những hành động “đáng sợ”, bao gồm đột kích các tòa soạn và bắt giữ các nhà báo. (VOA)